Wat als je vermoedt dat iemand verslaafd is?

Verslaving is vaak een moeilijk onderwerp om een gesprek over aan te gaan. Vaak niet alleen voor de persoon die ermee worstelt maar ook voor de mensen eromheen. Als je vermoedt dat iemand in je omgeving verslaafd is – aan alcohol, drugs, gokken, gamen of iets anders – kunnen de vragen en twijfels overweldigend zijn. Wat moet je hiermee doen? Wat kan je zeggen? En wat zeg je misschien beter niet?

In dit artikel geven we praktische tips om als naaste steun te bieden zonder oordeel, druk of verwijt. Want verslaving bespreekbaar maken begint bij een veilig en respectvol gesprek.

---

1.      Luisteren voor oordelen

Als je merkt dat iemand gedrag vertoont dat op een verslaving kan wijzen – denk bijvoorbeeld aan stemmingswisselingen, financiële problemen, verwaarlozing van zelfzorg, etc. – is de eerste neiging vaak om iets te willen doen. Zeer begrijpelijk want je wil helpen maar idealiter is de eerste stap luisteren.

Do: Laat weten dat je je zorgen maakt. Formuleer je zorgen vanuit jezelf.

“ Ik merk dat je de laatste tijd anders doet en dat maakt me bezorgd.”

Don’t: beschuldigen of interpreteren.

“Je bent verslaafd en je verpest je leven.”

Dit maakt de kans grotere dat de ander zich zal afsluiten voor het gesprek.

2.      Wees concreet en mild tegelijk

Zorg dat je signalen benoemt die je echt hebt gezien of ervaren, maar doe dat op een rustige manier. Zo blijft het gesprek open en minder confronterend.

Do: “Ik zag dat je afgelopen week enkele dagen niet op je werk was en ik merkte dat je vaak dronk ’s avonds. Klopt dat?”

Don’t: “Ik zie aan alles dat je volledig de controle kwijt bent”.

3.      Stel vragen in plaats van advies te geven

Mensen in een actieve verslaving voelen zich vaak gecontroleerd, gekleineerd of onbegrepen. Door vragen te stellen geef je ruimte aan hun verhaal.

Do:

-          "Hoe gaat het eigenlijk écht met jou?"

-          "Heb je het gevoel dat je grip hebt op dit gedrag?"

-          "Zou je het fijn vinden om ergens over te praten?"

4.      Accepteer dat je de ander niet kan ‘fixen’

Het is helaas een harde waarheid: hoe graag je ook wilt helpen, verandering moet vanuit de persoon zelf komen. Jouw rol is ondersteunen, niet oplossen.

Do: Geef aan dat je er bent, ongeacht de keuze die de ander maakt.

Don’t: Een ultimatum stellen zoals “Als je nu niet stopt, wil ik je niet meer zien.”

(tenzij de grenzen echt overschreden worden)

5.      Stel je grenzen duidelijk

Je mag als naaste ook duidelijk maken wat jij wel en niet aankunt. Zorgen voor iemand anders mag niet ten koste gaan van jezelf.

Do:

“Ik wil er voor je zijn, maar ik heb het ontzettend moeilijk als je onder invloed naar huis komt. Ik wil graag praten op een moment dat je nuchter bent.”

6.      Bied hulpbronnen aan, zonder te pushen

Als het gesprek goed verloopt, kun je voorzichtig informatie delen over waar hulp mogelijk is. Denk hierbij aan de huisarts, de spoedafdeling van een algemeen ziekenhuis bij ernstige intoxicaties, zelfhulpgroepen of anonieme hulplijnen.

Do: "Als je ooit wil praten met iemand die er echt kennis over heeft, weet ik waar je terecht kan."

Don’t: "Je moet nu in behandeling, anders ben je niet meer te redden.”

7.      Zorg ook goed voor jezelf

Leven naast iemand met een verslaving kan emotioneel zeer belastend zijn. Schaamte, angst en machteloosheid kunnen je uitputten. Zoek zelf steun bij een vertrouwenspersoon, coach, lotgenotengroep of therapeut.

Een gesprek beginnen over verslaving vraagt moed en zorgvuldigheid. Je hoeft het niet perfect te doen. Het belangrijkste is dat de ander voelt dat je uit oprechte zorg handelt. Niet om te veroordelen maar om te verbinden.

Soms komt hulp pas na het derde, vijfde of tiende gesprek. Maar dat eerste gesprek, dat kan het begin zijn van herstel.

Hulp nodig?

Twijfel je over hoe je het gesprek moet aangaan? Of heb je zelf ondersteuning nodig als naaste? Neem contact op via info@samennaastverslaving.be of via ons contactformulier op de website. We denken graag met je mee.

---