INFORMATIE

Wat is verslaving?

​

Verslaving is een aandoening die mensen kan treffen in de vorm van zowel middelen- als gedragsverslavingen. Het kan zich uiten in het overmatig gebruiken van middelen zoals alcohol, drugs, of medicatie, maar ook in gedragingen zoals gokken of gamen. Wat deze vormen van verslaving gemeen hebben, is dat ze leiden tot een verlies van controle, waarbij het verlangen naar het middel of de gedraging steeds sterker wordt en de persoon het niet meer kan stoppen, ondanks de negatieve gevolgen.

 

​​

Middelenverslaving

​

Middelenverslaving betreft het overmatig gebruik van stoffen zoals alcohol, drugs of (voorgeschreven) medicatie. Het gebruik van deze middelen kan veranderen van recreatief naar problematisch en uiteindelijk verslavend. Bij verslaving aan middelen gebeurt er een verandering in de hersenen, waardoor de persoon meer zoekt naar het middel om zich goed te voelen en minder gevoelig wordt voor de gevolgen van overmatig gebruik.

​

Soorten middelenverslavingen:

​

• Alcoholverslaving: Het regelmatig overmatig drinken van alcohol kan leiden tot lichamelijke en psychische schade. Het breekt de controlemechanismen in de hersenen af, waardoor iemand steeds meer gaat drinken.
   

• Drugsverslaving: Dit kan betrekking hebben op illegale drugs (zoals cocaïne, heroïne) of recreatieve drugs (zoals wiet). De verslaving kan ontstaan doordat het middel tijdelijk gevoelens van euforie of ontspanning biedt, maar het effect neemt snel af, waardoor men steeds meer nodig heeft om hetzelfde effect te bereiken.
   

• Medicatieverslaving: Het ongecontroleerd gebruiken van (voorgeschreven) medicijnen, zoals pijnstillers of kalmeringsmiddelen, kan ook leiden tot verslaving. Dit gebeurt vaak onbewust, omdat het gebruik aanvankelijk vaak bedoeld is voor medische doeleinden.

 

​

Gedragsverslaving

​

Gedragsverslavingen hebben te maken met overmatig en compulsief gedrag dat niet direct fysiek is, maar wel psychologisch verslavend werkt. Het kan gaan om activiteiten die aanvankelijk leuk of ontspannend zijn, maar uiteindelijk een schadelijke invloed hebben op het dagelijks leven.

​

Soorten gedragsverslavingen:

​

• Gokverslaving: Gokken kan in eerste instantie spannend of opwindend zijn, maar kan snel omslaan in een obsessieve activiteit die leidt tot financiële problemen, stress en sociale isolatie.
   

• Gamen: Het overmatig spelen van videogames kan leiden tot verlies van contact met de werkelijkheid. Het kan een persoon afleiden van dagelijkse verplichtingen en belangrijke relaties.​

​
 

Hoe ontstaat verslaving?

​

Verslaving is een complexe aandoening die niet alleen afhankelijk is van het middel of gedrag, maar ook van genetische, psychologische en omgevingsfactoren (zie het Mens/Middel/Milieu model bij het VAD) . Mensen die verslaafd raken, ervaren vaak een sterke drang naar het middel of de activiteit, wat kan leiden tot dwangmatig gedrag. De hersenen reageren op verslavende stoffen of gedragingen door dopamine (in de volksmond het 'geluk' of ‘feel-good’ hormoon) vrij te geven, wat zorgt voor een tijdelijke verbetering van de stemming. Hierdoor wordt het verlangen om het gedrag of middel opnieuw te gebruiken steeds sterker.

​​

Wat zijn de signalen van verslaving?

​

Het herkennen van verslaving bij een naaste kan soms moeilijk zijn, omdat verslaafden vaak proberen hun gedrag te verbergen. Zo kan het soms tot jaren duren vooraleer een verslavingsproblematiek duidelijk zichtbaar wordt voor de omgeving. Toch zijn er veel voorkomende signalen die wijzen op verslaving:

​

• Verlies van controle: Het niet kunnen stoppen met het gebruik van een middel of het gedrag, zelfs als men dat wil.

• Afname van interesse in andere activiteiten: Hobby’s, sociale activiteiten en werk worden vaak minder belangrijk en de focus verschuift naar het middel of gedrag.

• Veranderingen in gedrag of persoonlijkheid: Iemand kan geïrriteerd, depressief of angstig worden als hij of zij niet kan gebruiken of gokken/gamen.

• Verlies van relaties en verantwoordelijkheden: De verslaving komt vaak op de eerste plaats, wat leidt tot verwaarlozing van belangrijke relaties en verplichtingen.

• Fysieke veranderingen: Bij middelenverslaving (en in mindere mate ook bij gedragsverslaving) kunnen er fysieke veranderingen optreden zoals gewichtsverlies, slechte hygiëne of vermoeidheid.​
  
   

Wat kan u doen als naaste?

​

Als u vermoedt dat een naaste worstelt met verslaving, kan dit verwarrend en emotioneel zwaar zijn. Toch zijn er verschillende stappen die u kunt nemen om te helpen:

​

1.  Wees ondersteunend, maar stel grenzen: Het is belangrijk om begripvol te zijn, maar ook duidelijk grenzen te stellen.   Verslaving is een lastige problematiek en uw naaste heeft steun en hulp nodig om ermee om te gaan.
    

2.  Communiceer openlijk: Probeer in gesprek te gaan zonder oordeel. Gebruik “ik-boodschappen” (bijvoorbeeld “Ik maak   me zorgen om je gezondheid”) om de situatie te bespreken zonder beschuldigingen te uiten.
    

3.  Raad hulp aan: Verslaving is een medisch-psychiatrische aandoening die professionele hulp vereist. Wijs uw naaste op  mogelijkheden voor behandeling, zoals verslavingszorg, therapie of steungroepen. De huisarts kan een belangrijke   eerste hulpbron zijn en kan ook de medische toestand van uw naaste mee opvolgen.
    

4.  Steun bij herstel: Het herstel van verslaving is vaak een lang proces. Ondersteun uw naaste door geduldig te zijn en te   helpen bij het vinden van de juiste hulp. Soms zijn er terugvallen, maar dat betekent niet dat herstel onmogelijk is.
    

5.  Zorg voor uzelf: Het kan zwaar zijn om een naaste te steunen in zijn of haar strijd tegen verslaving. Zorg ervoor dat u ook tijd voor uzelf neemt en zo nodig hulp zoekt om uw eigen emoties te verwerken.​

​

Wens je hier meer informatie over of heb je nood aan een telefonisch of individueel gesprek, klik dan even door.

​​​

​​

Wanneer is professionele hulp nodig?

​

Professionele hulp is essentieel wanneer de verslaving ernstige gevolgen heeft voor het dagelijks leven van uw naaste. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer de verslaving leidt tot gezondheidsproblemen, sociale isolatie, financiële moeilijkheden of wanneer er sprake is van meerdere terugvallen na eerdere pogingen om te stoppen. Er zijn verschillende behandelmethoden beschikbaar, zoals:

​

• Individuele therapie: Dit helpt uw naaste de onderliggende oorzaken van de verslaving te begrijpen en vaardigheden te ontwikkelen om ermee om te gaan.
   

• Groepstherapie: Het delen van ervaringen met anderen die hetzelfde doormaken, kan steun en motivatie bieden.
   

• Medicatie: Soms wordt medicatie voorgeschreven om de ontwenningsverschijnselen te verlichten of om de drang naar het middel te verminderen (Belangrijk: dit wordt idealiter ingezet in combinatie met therapeutische ondersteuning).
   

• Residentiële of ambulante begeleiding: Voor ernstigere gevallen kan een opname in een centrum of kliniek noodzakelijk zijn voor intensieve behandeling.

​

​​

​

​

Verslaving is een complexe en uitdagende aandoening die niet alleen de persoon die verslaafd is beïnvloedt, maar ook zijn of haar naasten. Het erkennen van de symptomen en het bieden van steun kunnen belangrijke stappen zijn in het herstelproces. Onthoud dat verslaving behandelbaar is, en dat professionele hulp en steun van naasten essentieel zijn om de weg naar herstel te vinden.

 

Wees geduldig, begripvol en vergeet niet om ook voor jezelf te zorgen in dit proces.